ФАКТИ: Веројатни последици во светот од евентуална забрана на увоз на руска нафта

Најавите од САД дека анализираат забрана на увоз на руска нафта предизвика пораст на суровата нафта од типот Брент до речиси 140 долари за барел, што е највисоко ниво од 2008 година.   Русија е најголемиот светски извозник на сурова и нафтени продукти заедно, со околу седум милиони барели дневно или седум отсто од глобалната понуда. Таквата забрана би била без преседан, со исклучително високи цени и ризик од инфлациски шок.

Дел од веројатните последици од забраната:

Рекордно високи цени

Западните влади не го санкционираа директно рускиот енергетски сектор, но некои клиенти веќе ја избегнуваат руската нафта за да избегнат подоцна да се заплеткаат во правни проблеми. JP Morgan предвидува дека нафтата би можела да достигне рекордни 185 долари за барел до крајот на 2022 година, доколку прекинот на рускиот извоз трае толку долго, иако банката очекува просечна годишна цена под 100 долари.

Последен пат цените на нафтата беа над 100 долари во 2014 година, а нивоата вчера не беа далеку од врвот од повеќе од 147 долари достигнат во јули 2008 година. Аналитичари најавуваат дека ако продолжќи војната цената на Брент може да се искачи над границата од 150 долари за барел.

Разговорите за ослободување на Иран од меѓународните санкции се во напредна фаза, но нема доволно брзина за да се замени руското производство.

Инфлациски шок

Со оглед на тоа што цените на природниот гас достигнуваат највисоко ниво во историјата, зголемените трошоци за енергија се очекува да ја поттикнат инфлацијата над седум отсто на двете страни на Атлантикот во наредните месеци и да влијаат длабоко во куповната моќ на домаќинствата.

Како правило, секој пораст од 10 отсто на цената на нафтата ја зголемува инфлацијата во еврозоната за 0,1 до 0,2 процентни поени. Од 1 јануари, нафтата од типот „брент“ поскапе за околу 80 отсто во евра. Во САД, секои 10 долари за барел пораст на цената на нафтата ја зголемува инфлацијата за 0,2 процентни поени.

Покрај тоа што е главен снабдувач на нафта и гас, Русија е и најголемиот светски извозник на житарки и ѓубрива и врвен производител на паладиум, никел, јаглен и челик. Понудата за исклучување на нејзината економија од трговскиот систем ќе погоди широк опсег на индустрии и ќе ги зголеми глобалните стравови за безбедноста на храната.

Удари врз растот

Забраната на руската нафта дополнително ќе го забави новото глобално закрепнување од пандемијата на коронавирусот. Прелиминарните пресметки на Европската централна банка (ЕЦБ) сугерираат дека војната може да го намали растот на еврозоната за 0,3 до 0,4 процентни поени оваа година во основното сценарио и 1 процентен поен во случај на силен шок. Во наредните месеци постои висок ризик од стагфлација или мал до минимален раст надополнет со висока инфлација.

Во САД, ФЕД проценува дека секој пораст од 10 долари за барел на цената на нафтата го намалува растот за 0,1 процентен поен.

Во Русија штетите најверојатно ќе бидат големи и моментални. JPMorgan проценува дека нејзината економија ќе се намали за 12,5 отсто.

Централни банки

За Федералните резерви на САД, инфлациското влијание веќе се покажа преголемо и нејзиниот претседател Џером Пауел рече дека каматните стапки треба да се зголемат овој месец, зголемувајќи го притисокот врз должниците.

За ЕЦБ, итноста на политичките активности е помалку акутна бидејќи пазарот на труд се уште ужива слободен капацитет и има мала домашна инфлација.

Поглед напред

Руско-западниот ќорсокак може да ги интензивира односите на Москва со Пекинг, но енергетската инфраструктура меѓу двете земји е слаба. Обновливите извори на енергија би можеле да добијат поттик на среден до долг рок.