Физичката неактивност е водечки ризик фактор за болести – еве кој колку треба да се активира според возраста

Денешниот датум е прогласен за Меѓународен ден на физичката активност. Според проценките на СЗО 3,2 милиони смртни случаеви годишно се поврзани со недоволната физичка активност.

Што е физичка активност?

Физичката активност претставува, секое физичко движење кое го активира мускулно скелетниот систем, ја зголемува енергетската потрошувачка и претставува основно средство за подобрување на физичкото и менталното здравје на луѓето и истата ги намалува ризиците од многу незаразните болести. Физичката активност се постигнува низ игра, работа, пешачењето, домашните работи и рекреативните активности и таа не треба да се меша со вежбањето. Вежбањето е под-категорија на физичката активност, кое е планирано, структурирано, повторувачко и намерно, со цел подобрувањето или одржувањето на една или повеќе компоненти на физичката кондиција.

Физичката неактивност (недоволна физичка активност) е еден од водечките ризик фактори за незаразните заболувања и смрт во целиот свет. Недоволната физичка активност кај поедниците го зголемува ризикот од појава на рак, срцеви заболувања, мозочен удар и дијабетес за 20-30% и го скратува животниот век за 3-5 години. Покрај тоа, физичката неактивност го оптеретува општеството преку скриените и растечки трошоци за медицинска нега и губење на продуктивноста.

Клучни факти

• Недоволната физичка активност е еден од водечките ризик фактори за зголемена смртност во светот.
• Недоволната физичка активност е клучен ризик фактор за незаразните болести, како што се кардиоваскуларните заболувања, карциномот и дијабетесот.
• Физичката активност има значителни здравствени придобивки и придонесува за спречување на незаразните болести.
• На глобално ниво, 1 од 4 возрасни не е доволно активен.
• Повеќе од 80% од светската адолесцентна популација не е доволно физички активна.
• Политиките за решавање на недоволна физичка активност се оперативни во 56% од земјите-членки на СЗО.
• Земјите-членки на СЗО се согласија да ја намалат недоволната физичка активност за 10% до 2025 година.

Колку и каква физичка активност препорачува СЗО?

Деца и адолесценти на возраст од 5-17 години

• Треба да се физички активни најмалку 60 минути на ден со умерен до силен интензитет.
• Физичката активност поголема од 60 минути на ден ќе обезбеди дополнителни здравствени придобивки.
• Треба да се вклучуени активности за зајакнување на мускулите и коските, најмалку 3 пати неделно.

Возрасни од 18 до 64 години

• Треба да се физички активни најмалку 150 минути со умерен интензитет во текот на целата недела, или најмалку 75 минути физичка активност со силен интензитет во текот на целата недела, или еквивалентна комбинација на активност со умерен и енергичен интензитет.
• За дополнителни здравствени придобивки, возрасните треба да ја зголемат својата физичка активност со умерен интензитет на 300 минути неделно, или еквивалентно.
• Активности за јакнење на мускулите и коските, вклучувајќи ги поголемите мускулни групи се препорачуваат најмалку 2 дена во неделата.

Возрасни од 65 години и повеќе

• Треба да да се физички активни најмалку 150 минути со умерен интензитет во текот на целата недела, или најмалку 75 минути физичка активност со силен интензитет во текот на целата недела, или еквивалентна комбинација на активност со умерен и енергичен интензитет.
• За дополнителни здравствени придобивки, тие треба да ја зголемат физичката активност со умерен интензитет на 300 минути неделно, или еквивалентно.
• Оние со слаба подвижност треба да прават вежби за подобрување на рамнотежата и спречување на паѓање, 3 или повеќе дена неделно.
• Активности за јакнење на мускулите и коските, вклучувајќи ги поголемите мускулни групи се препорачуваат најмалку 2 дена во неделата.

Интензитетот на различни форми на физичка активност варира меѓу луѓето. За подобрување на кардио-респираторното здравје, целата активност треба да трае најмалку 10 минути.

Придобивки од физичка активност и ризици од недоволна физичка активност

Редовната физичка активност со умерен интензитет како пешачење или велосипедизам има значителни придобивки за здравјето. Било каква физичка активности е подобра од никаква. Станувајќи поактивни во текот на денот на релативно едноставни начини, луѓето можат многу лесно да ги постигнат препорачаните нивоа на активност.

Редовното и соодветно ниво на физичката активност придонсува за:

• Подобрување на мускулната и кардио-респираторната кондиција;
• Подобрување на здравјето и функционалноста на коските;
• Намалување на ризик од хипертензија, корорнарна срцева болест, мозочен удар, дијабетес, разни видови на карцином и депресија;
• Намалување на ризикот од паѓање, како и фрактура на колк или рбет кај возрасните.

Недоволната физичка активност е еден од водечките ризик фактори за смртност на глобално ниво и е во пораст во многу земји и има директно влијание на општата здравствена состојба во светот. Луѓето кои се недоволно активни имаат 20% до 30% поголемен ризик од смрт во однос на луѓето кои се доволно активни.

извор: Институт за јавно здравје