Иселувањето на младите – потреба или тренд?

Неми сведоци сме како секојдневно сé повеќе млади ја напуштаат нашата татковина. Некои своеволно, некои затоа што мораат поради работата на нивните родители. За младите, коишто се наоѓаат на крстопат на животот, одлуките не се лесни. Треба да одлучат како ќе го живеат својот живот, што ќе студираат, каде ќе студираат, каде ќе живеат, како ќе ја градат својата иднина…

Разговарајќи на овие теми со неколку млади луѓе, добивме различни одговори. Едни се заминати да студираат во странство затоа што сметаат дека таму ќе се здобијат со поквалитетно образование што ќе се цени од страна на идните работодавачи. „Во странство се нуди платена пракса, работа додека траат студиите и поголема шанса за вработување по завршување на образованието”, вели 19-годишната Милица Ц. Со неа се сложи и нејзината врсничка Елена М.

На прашањето дали се запознаени со поволностите што ги нуди нашата држава како што се разни субвенции, стипендии, проектот „Купи куќа за млади”… нашите соговорници одговорија дека се запознаени, но не им се допаѓаат и поради тоа не ја планираат својата иднина во татковината. Оние пак кои имаат намера да заминат во странство на работа, објаснуваат дека тоа е поради поголемите плати кои ќе ги добијат таму и удобниот живот што ќе им го овозможаттие примања. Тие информации ги добиле од нивни роднини кои веќе се заминати на работа во странство. И покрај поволностите што им се нудат тука, младите велат дека штом ќе заминат, веќе немаат намера да се вратат назад. Само мал број од младите со кои поразговаравме одговорија дека иднината ја гледаат во својата татковина, дека планираат да ги искористат сите можности што им се нудат и сакаат да останат тука.

Прецизни статистички податоци колку млади, водени од потребата за потрага по подобар живот, ја напуштиле земјава нема. Според податоци на Центарот за истражување и креирање политики (ЦИКП), 76.7% од младите размислуваат да се иселат, и тоа пред сè во земјите членки на ЕУ. Како клучни причини за тоа најчесто се наведуваат материјалните услови и општествената атмосфера. Друг податок, објавен од Светска банка кажува дека до 2013 година од земјава се иселиле околу 600 илјади луѓе, а според статистичката служба на ЕвропскатаУнија – Еуростат од 1998 до 2011 година, земјава ја напуштиле околу 230 илјади граѓани, од кои најголем дел биле млади.

Треба да се земе предвид дека младите некогаш „летаат во облаци” и сметаат дека во странство ќе ги пречекаат со црвен тепих и веднаш ќе ги стават директори на разни успешни компании. Во странство младите прифаќаат да работат секаква работа и притоа не се жалат што работат по 15 часа на ден, а дома им е понижување да работат толку. Несомнено е дека иселувањето ќе донесе долгорочни негативни последици, губење на човечки потенцијал и сила, кои треба да бидат движечки за државата.

На крај се поставува прашањето: Дали иселувањето повеќе стана некој вид на мода, отколку потреба и дали доколку се вложат максимално и ги искористат сите можности, младите би имале поубав и полесен живот во својата земја?

автор: Марија Петроска, 18 години, од Гостивар

Текстот е изработен во рамки на Проектот „Младински глас – Вклучување на младите во заедницата преку новинарство“, кој го спроведува АДИ-Гостивар, со финансиска поддршка на Амбасадата на Чешка во Скопје.