Земјата во 2020 година се вртела најбрзо во последните 50 години

Во изминатата 2020 година беа забележани 28 најкратки денови од 1960 година, а нашата планета се вртеше околу својата оска неколку милисекунди побрзо од просекот.

Сепак ова не треба да нè загрижува, ротацијата на Земјата околу својата оската цело време варира по малку затоа што врз неа влијаат промените во атмосферскиот притисок, ветровите, океанските струи и движењата на јадрото.

Ваквото едвај забележливо зголемување или намалување на брзината може да биде незгодно само за оние кои се занимаваат со ултра-прецизни атомски часовници кои мерат Координирано универзално време (UTC), според кое ги „навиваме“ и нашите часовници. Кога ротацијата на Земјата отстапува од UTC за повеќе од 0,4 секунди, UTC тогаш почнува да прави прилагодувања.

Додавање секунди

Досега, за време на прилагодувањето кон крајот на јуни или декември, „престапните секунди“ беа главно додадени за да се усогласи UTC со астрономското време. Тоа е, до неодамна, вкупниот тренд на ротација на Земјата забавуваше од почетокот на прецизните мерења на сателитите кон крајот на 1960-тите и раните 1970-ти.

Од 1972 година, експертите додадоа скок секунда приближно секоја година ипол. Последното вакво прилагодување беше во 2016 година, кога на крајот на годината, во 23 часот, 59 минути и 59 секунди, беше додадена една „скок секунда“.

Минатата година работите беа подредени поинаку, а сега, за прв пат, научниците размислуваат да одземат една секунда од UTC. Имено, денот трае во просек 86.400 секунди, но астрономскиот ден во 2021 година ќе биде пократок за 0,05 милисекунди во просек. На крајот на годината, тоа може да биде заостанување од 19 милисекунди.

Минатата година имавме 28 побрзи денови од најбрзата 2005 година

– Ако брзината на ротација на Земјата се забрза, сосема е можно да биде потребен негативен скок во секунда. Засега е рано да се каже дали тоа навистина ќе се случи – изјави физичарот Питер Виберли од Институтот за национална лабораторија за физика во Велика Британија.

– За иднината на престапните секунди се дискутира на меѓународно ниво. Можно е потребата од негативен скок во секунда да ја поттикне одлуката за целосно укинување на престапните секунди – додаде тој.

Астрономски гледано, Земјата го сруши претходниот рекорд за најкраток астрономски ден поставен во 2005 година 28 пати минатата година. Во текот на најкраткиот ден од таа година, 5 јули, нашата планета се вртеше околу својата оска 0,0516 милисекунди побрзо од просечната 86,400 секунди. Најкраткиот ден во 2020 година беше 19 јули, кога планетата ја заврши својата ротација за 1,4602 милисекунди побрзо од просекот.