Украина: Преглед на поважните настани од прогласувањето независност

Украина, сместена меѓу Русија и Европската унија, е растргната меѓу нејзиниот поранешен советски господар Москва и западните институции во кои сака да се приклучи.

Еве преглед на настаните од прогласувањето независност:

Во декември 1991 година, Украина на референдум гласаше за независност од Советскиот Сојуз. Рускиот претседател Борис Елцин го прифаќа гласањето и Русија, Украина и Белорусија формираа Заедница на независни држави (ЗНД). Но, во следните пет години, Украина бара начини да побегне од старателството, кое датира три века наназад.

Сфаќајќи ја ЗНД како обид да ги стави поранешните советски републики под контрола на Москва, таа зема млак пристап кон структурата и се свртува кон Запад. Таа бара врски со воената алијанса на НАТО.

По завршувањето на Студената војна, Украина, Русија, Британија и САД во декември 1994 година се согласија да ја почитуваат независноста, суверенитетот и границите на Украина. Договорот е во замена Украина да се откаже од нуклеарното оружје што го наследи од Советскиот Сојуз.

Во мај 1997 година Русија и Украина потпишаа договор за пријателство без отстранување на главниот извор на тензии: врските на Киев со НАТО. Тоа го решава клучното несогласување со тоа што и дозволува на Русија да ја задржи сопственоста на поголемиот дел од бродовите во црноморската флота со седиште во Украина на Крим, истовремено барајќи Москва да му плати на Киев скромна кирија за користење на пристаништето Севастопол.

Москва, исто така, останува најважниот трговски партнер на Киев, при што Украина целосно зависи од руската нафта и гас.

Украина во 2003 година потпиша договор со Русија, Белорусија и Казахстан за заеднички економски простор. Брисел вели дека тоа би можело да го попречи приближувањето на Украина со блокот и нејзиното членство во Светската трговска организација.

Претседателските избори во Украина во 2004 година се нарушени со измама, а победата на прорускиот Виктор Јанукович предизвикува невидени протести.

Во декември прозападниот опозициски лидер Виктор Јушченко, кој беше жртва на мистериозно труење   за време на кампањата, станува претседател. Тоа го означува почетокот на новата политичка ера во Украина по 10 години под Леонид Кучма.

Јушченко брзо ја повторува желбата на Украина да се приклучи на ЕУ, и покрај резервите од блокот, заедно со НАТО.

Во 2008 година на самитот во Букурешт, лидерите на НАТО се согласија дека Украина има иднина во алијансата, што го предизвика гневот на Москва.

Русија и Украина се вклучени во неколку спорови, особено околу гасот во 2006 и 2009 година, кои го нарушија снабдувањето со енергија на Европа.

Јанукович е избран за претседател во 2010 година, а во ноември 2013 година ги прекина разговорите за трговскиот пакт со ЕУ во корист на поблиски врски со Русија. Тоа предизвикува неколкунеделни масовни протести на проевропските опозициски групи кои бараат прорускиот претседател да се повлече.

Бунтот, со центар на плоштадот на независноста во Киев, доаѓа до врвот во февруари 2014 година кога полицијата пука врз демонстрантите. За време на тримесечниот бунт загинаа околу 100 демонстранти и 20 полицајци.

Јанукович бега во Русија и е отповикан.

Русија реагира со испраќање специјални сили да ја преземат контролата врз стратешките локации на украинскиот полуостров Крим.

Во март 2014 година, рускиот претседател Владимир Путин го „внесува“ Крим во Русија. Анексијата ја предизвикува најтешката дипломатска криза меѓу Западот и Русија од падот на Советскиот Сојуз. Потоа, во април, избувнува проруски бунт во индустриските источни области на Украина.

Проруските сепаратисти во Доњецк и Луганск ги прогласуваат нивните региони за независни.

Украина и нејзините западни сојузници ја обвинуваат Русија дека го поттикнала бунтот и дека влева оружје и војници за да ги зајакне самопрогласените републики.

Судирите станаа целосен конфликт во мај и оттогаш во конфликтот загинаа повеќе од 14.000 луѓе.

Откако собра десетици илјади војници на границите на Украина, Путин на 21 февруари 2022 година ја призна независноста на Доњецк и Луганск. Тој, исто така, им наредува на руските трупи за влегување во регионите, без да го наведе опсегот или временската рамка на распоредувањето.